Ptaki Krajobrazu Rolniczego

Ochrona cennych siedlisk i zagrożonych gatunków na obszarach Natura 2000

Celem tej interwencji jest utrzymanie, zapobieganie pogarszaniu się lub przywrócenie właściwego stanu ochrony na obszarach Natura 2000:

• cennych siedlisk przyrodniczych (tj. zmiennowilgotne łąki trzęślicowe, zalewowe łąki selernicowe i słonorośla, murawy, półnaturalne łąki wilgotne, półnaturalne łąki świeże, torfowiska)
• siedlisk lęgowych ptaków (tj. rycyka, kszyka, krwawodzioba, czajki, dubelta, kulika wielkiego, wodniczki, derkacza), których występowanie jest uzależnione od prowadzenia działalności rolniczej.

Wsparciem objęte są również siedliska marginalne z punktu widzenia działalności rolnej, ale istotne dla zachowania różnorodności biologicznej obszarów wiejskich (np. murawy). Trwałość tych siedlisk jest zależna od wykonywania ekstensywnych zabiegów agrotechnicznych.

We wdrażanie tej interwencji zaangażowani są eksperci przyrodniczy.  Ich rolą jest stwierdzenie występowania danego siedliska lub gatunku ptaka.  Nie dotyczy to sytuacji gdy:

1. Informacja o zasięgu występowania wodniczki i dubelta wynika z warstw cyfrowych (mapy) opracowanych w ramach monitoringu prowadzonego przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska.
2. Plany ochrony (PO) lub plany zadań ochronnych (PZO) wskazują na danej działce działania ochronne dla konkretnego siedliska objętego wsparciem w ramach ww. wariantów.

Wybrane wymogi poszczególnych wariantów są uszczegóławiane przez eksperta przyrodniczego. Takiemu uszczegółowieniu podlegają terminy koszenia/ wypasu (ekspert może zawęzić taki termin w ramach terminu ogólnego, wskazanego dla danego wariantu) oraz wymogi, których opis wskazuje na możliwość (dopuszczalność) zastosowania indywidualnego podejścia w uzasadnionych przypadkach.

W sytuacji gdy wymogi w ramach danego wariantu są sprzeczne z odpowiednimi działaniami ochronnymi określonymi w Planach Ochrony (PO) lub Plany zadań ochronnych (PZO) beneficjent:

• realizuje zobowiązanie zgodnie z ww. działaniami ochronnymi,
• realizuje zobowiązanie zgodnie z wymogami danego wariantu po uzyskaniu zgody właściwego podmiotu sprawującego nadzór nad danym obszarem chronionym.

W każdym przypadku ekspert doprecyzowuje wymogi zgodnie ze stwierdzonym stanem siedliska uwzględniając uwarunkowania lokalne (m.in. w celu zapewnienia braku sprzeczności z działaniami ochronnymi określonymi w szczególności w PO i PZO dla danego obszaru Natura 2000).

Wymogi przekrojowe dla wszystkich wariantów siedliskowych i ornitologicznych:

• obowiązek posiadania planu działalności rolnośrodowiskowej;
• obowiązek posiadania dokumentacji przyrodniczej, stanowiącej identyfikację siedliska, sporządzonej przez eksperta przyrodniczego (jeśli siedlisko jest niezidentyfikowane);
• zakaz: stosowania komunalnych osadów ściekowych, stosowania podsiewu oraz mechanicznego niszczenia struktury gleby, w tym bronowania i przeorywania;
• zakaz stosowania środków ochrony roślin, z wyjątkiem selektywnego i miejscowego niszczenia niepożądanych gatunków roślin (w szczególności – inwazyjnych) z zastosowaniem odpowiedniego sprzętu (np. mazaczy herbicydowych);
• zakaz składowania biomasy wśród kęp drzew i zarośli, w rowach, jarach i innych obniżeniach terenu.

Płatność roczna w formie zryczałtowanej - według stawki wyliczonej na podstawie utraconych dochodów i dodatkowych kosztów, przyznawana do powierzchni gruntu objętego zobowiązaniem. Stawki płatności są zróżnicowane ze względu na rodzaj siedliska lub gatunek chroniony i wynikający z tego zakres zobowiązań.

Stawka płatności:

• Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe - 1568 zł/ha
• Zalewowe łąki selernicowe i słonorośla- 1452 zł/ha
• Murawy - 1612 zł/ha
• Półnaturalne łąki wilgotne - 1115 zł/ha
• Półnaturalne łąki świeże - 1497 zł/ha
• Torfowiska – 912 zł/ha (wymogi kluczowe), - 1536 (wymogi kluczowe i uzupełniające),
• Ochrona siedlisk lęgowych rzadkich gatunków ptaków siewkowych (rycyk, kszyk, krwawodziób i czajka) - 1055 zł/ha
• Ochrona siedlisk lęgowych dubelta i kulika wielkiego – 1347 zł/ha
• Ochrona siedlisk lęgowych wodniczki – 1555 zł/ha
• Ochrona siedlisk lęgowych derkacza – 1055 zł/ha

Beneficjentowi realizującemu zobowiązanie na obszarach niebędących użytkami rolnymi (i innymi niż murawy) przysługiwać będzie dodatkowa płatność w przypadku zalania lub podtopienia gruntu w wysokości 280 zł/ha. Informacja o podtopieniu lub zalaniu będzie oparta na monitoringu satelitarnym.

Rodzaj użytkowania: kośne, w uzasadnionych przypadkach użytkowanie kośno-pastwiskowe

Koszenie częstotliwość: jeden pokos co roku, a w uzasadnionych przypadkach - co dwa lata

Koszenie - termin: 1 września - 31 października, a w uzasadnionych przypadkach 15 czerwca - 30 czerwca

Pozostawienie powierzchni nieskoszonych: 5-20% powierzchni działki rolnej; dla działek rolnych do 0,5 ha dopuszczalne zrezygnowanie z pozostawiania powierzchni nieskoszonej

Użytkowanie kośno-pastwiskowe - termin wypasu, obsada i obciążenie: wypas po pokosie od 1 września do 15 października,przy obsadzie do 0,5 DJP/ha i obciążeniu do 10 DJP/ha

Wymogi specyficzne dla wariantu: Zakaz nawożenia, w tym wapnowania

Rodzaj użytkowania: kośne, kośno-pastwiskowe, pastwiskowe

Koszenie częstotliwość: jeden lub dwa pokosy w roku

Koszenie - termin: 15 czerwca - 30 września

Pozostawienie powierzchni nieskoszonych: 5-20% powierzchni działki rolnej; dla działek rolnych do 1 ha dopuszczalne zrezygnowanie z pozostawiania powierzchni nieskoszonej

Użytkowanie kośno-pastwiskowe - termin wypasu, obsada i obciążenie: jeden pokos i wypas po pokosie nie później niż 15 października, przy obsadzie do 1 DJP/ha i obciążeniu do 10 DJP/ha

Wymogi specyficzne dla wariantu: Zakaz nawożenia, w tym wapnowania

Wymogi przy użytkowaniu pastwiskowym

Wypas - termin: 1 maja - 15 października

Wypas - obsada/obciążenie: obsada od 0,5 DJP do 1 DJP/ha i obciążenie do 10 DJP/ha

Możliwość wypasu całorocznego koników polskich i koni huculskich: dopuszczalne przy obsadzie zwierząt do 1 DJP/ha i obciążeniu do 10 DJP/ha

Wykaszanie niedojadów - termin: coroczne wykoszenie niedojadów od 15 lipca do 31 października

Wymogi specyficzne dla wariantu: Zakaz nawożenia, w tym wapnowania

Rodzaj użytkowania: pastwiskowe, a w uzasadnionych przypadkach kośne lub kośno-pastwiskowe

Koszenie częstotliwość: jeden pokos w roku, a w uzasadnionych przypadkach co dwa lata

Koszenie - termin: 1 sierpnia - 31 października

Pozostawienie powierzchni nieskoszonych: 5-20% powierzchni działki rolnej; dla działek rolnych do 0,5 ha dopuszczalne zrezygnowanie z pozostawiania powierzchni nieskoszonej.

Użytkowanie kośno-pastwiskowe - termin wypasu, obsada i obciążenie: wypas od 1 maja do 15 października, przy obsadzie do 1 DJP/ha i obciążeniu do 10 DJP/ha

Wymogi przy użytkowaniu pastwiskowym

Wypas - termin: 1 maja - 15 października

Wypas - obsada/obciążenie: obsada od 0,3 DJP do 1 DJP/ha i obciążenie do 10 DJP/ha

Możliwość wypasu całorocznego koników polskich i koni huculskich: nd

Wykaszanie niedojadów - termin: wykaszanie niedojadów raz w roku lub raz na 2 lata, od 1 sierpnia do 31 października

Wymogi specyficzne dla wariantu: Zakaz nawożenia, w tym wapnowania

Wymogi przy użytkowaniu pastwiskowym

Wypas - termin: 1 maja - 15 października

Wypas - obsada/obciążenie: obsada od 0,5 DJP do 1,0 DJP/ha i obciążeniu do 10 DJP/ha

Możliwość wypasu całorocznego koników polskich i koni huculskich: dopuszczalne przy obsadzie zwierząt do 1 DJP/ha i obciążeniu do 10 DJP/ha

Wykaszanie niedojadów - termin: coroczne wykoszenie niedojadów od 15 lipca do 31 października

Wymogi specyficzne dla wariantu: Dopuszczalne jest nawożenie azotem do 60 kg N/rok. W uzasadnionych przypadkach dopuszczalne jest wapnowanie po wykonaniu analiz.

1. Wymogi kluczowe

Koszenie częstotliwość i termin:

• wycięcie zarośli i podrostu drzew w pierwszym roku od 15 sierpnia do 15 lutego kolejnego roku;
• koszenie powierzchni, na której występują odrośla drzew i krzewów, lub usuwanie odrośli tych drzew i krzewów co roku lub raz na 2 lata, od 15 sierpnia do 15 lutego kolejnego roku; dopuszcza się pokos rzadziej niż raz na dwa lata w uzasadnionych przypadkach

Wymogi specyficzne dla wariantu: Dopuszczalne jest nawożenie azotem do 60 kg N/rok. W uzasadnionych przypadkach dopuszczalne jest wapnowanie po wykonaniu analiz.

2. Wymogi kluczowe i uzupełniające

Koszenie częstotliwość: raz, dwa lub trzy razy w ciągu 5 lat, jednak nie częściej niż co dwa lata. W przypadku torfowisk z roślinnością ekspansywną (głównie trzciną) dopuszcza się koszenie coroczne.

Koszenie - termin: koszenie runi od 15 sierpnia do 15 lutego kolejnego roku

Pozostawienie powierzchni nieskoszonych: dopuszcza się pozostawienie do 20% powierzchni działki rolnej nieskoszonej

Wymogi specyficzne dla wariantu:

• zakaz nawożenia, w tym wapnowania;
• zakaz: wydobywania torfu, zalesiania;
• usuwanie odpadów pochodzenia antropogenicznego;
• zakaz wykorzystywania sprzętu mechanicznego powodującego naruszenie wierzchniej warstwy gleby

Wariant: Ochrona siedlisk lęgowych rzadkich gatunków ptaków siewkowych

(rycyk, kszyk, krwawodziób i czajka)

Rodzaj użytkowania: kośne, kośno-pastwiskowe lub pastwiskowe

Wymogi przy użytkowaniu kośnym i kośno-pastwiskowym:

Koszenie częstotliwość

• Użytkowanie kośne: dwa pokosy w ciągu roku; dopuszcza się jeden pokos w roku w przypadku siedlisk o podłożu torfowym
• Użytkowanie kośno-pastwiskowe: jeden pokos w roku

Koszenie – termin

• W przypadku stosowania dwóch pokosów w roku: pierwszy 15 czerwca - 10 lipca, drugi 15 sierpnia - 31 października
• W przypadku stosowania jednego pokosu w roku: 15 czerwca- 31 października.
• W przypadku użytkowania kośno-pastwiskowego jeden pokos w terminie od 15 czerwca do 15 lipca

Pozostawienie powierzchni nieskoszonych

5-10 % powierzchni działki rolnej; dla działek rolnych do 1 ha dopuszczalne zrezygnowanie z pozostawiania powierzchni nieskoszonej

Użytkowanie kośno-pastwiskowe - termin wypasu, obsada i obciążenie

wypas po pokosie nie później niż 31 października przy obsadzie od 0,5 do 2 DJP/ha lub od 0,2 do 1 DJP/ha w przypadku siedlisk o podłożu torfowym i obciążeniu do 10 DJP/ha

Wymogi przy użytkowaniu pastwiskowym:

Wypas – termin

• 10 maja - 30 listopada na obszarach poniżej 300 m n.p.m. lub
• 20 maja do 30 września na obszarach powyżej 300 m n.p.m.,

Wypas - obsada/obciążenie

w okresie do dnia 20 lipca przy obsadzie od 0,2 do 1 DJP/ha i obciążeniu do 10 DJP/ha, a po 20 lipca przy obsadzie do 2 DJP/ha i obciążeniu do 10 DJP/ha;

Możliwość wypasu całorocznego koników polskich i koni huculskich

dopuszczalne; w okresie od 10 maja do 20 lipca wypas przy obsadzie zwierząt od 0,2 do 1 DJP/ha i obciążeniu do 10 DJP/ha, po dniu 20 lipca wypas przy obsadzie zwierząt do 2 DJP/ha i obciążeniu do 10 DJP/ha;

Wykaszanie niedojadów – termin

wykoszenie niedojadów nie rzadziej niż raz na dwa lata od 1 sierpnia do 15 listopada

Wymogi specyficzne dla wariantu:

• zakaz wałowania, włókowania i stosowania gnojowicy w terminie od 1 marca do 1 sierpnia;
• dopuszczalne jest nawożenie azotem do 60 kgN/rok (przy użytkowaniu kośnym);
• dopuszczalne jest wapnowanie;
• zakaz stosowania innych zabiegów agrotechnicznych i pielęgnacyjnych w terminie od 1 kwietnia do terminu pierwszego pokosu lub do 15 czerwca w przypadku użytkowania pastwiskowego.

W pierwszym roku realizacji zobowiązania, w sytuacji odtwarzania zdegradowanych siedlisk dopuszcza się:

• przy użytkowaniu kośnym i kośno-pastwiskowym - wykonanie 3 pokosów w roku w okresie od 15 czerwca do 30 listopada;
• brak obowiązku pozostawienia nieskoszonej powierzchni działki rolnej;
• przy użytkowaniu pastwiskowym -zwiększenie obsady zwierząt do 3 DJP/ha i obciążeniu do 10 DJP/ha.

Wariant: Ochrona siedlisk lęgowych dubelta i kulika wielkiego

Rodzaj użytkowania: kośne, kośno-pastwiskowe, pastwiskowe

Wymogi przy użytkowaniu kośnym i kośno-pastwiskowym:

Koszenie częstotliwość

Użytkowanie kośne: 2 pokosy w roku; dopuszcza się jeden pokos w roku w przypadku siedlisk o podłożu torfowym

Użytkowanie kośno-pastwiskowe: jeden pokos w roku

Koszenie - termin

W przypadku stosowania dwóch pokosów roku:

• kulik wielki - pierwszy pokos po 30 czerwca do 31 lipca, drugi pokos od 15 sierpnia do 31 października
• dubelt - pierwszy pokos od 10 lipca do 31 lipca, drugi pokos od 15 sierpnia do 31 października

W przypadku stosowania jednego pokosu w roku, oraz w przypadku użytkowania kośno- pastwiskowego:

• kulik wielki - pokos po 30 czerwca do 31 października
• dubelt - pokos od 10 lipca do 31 października

Pozostawienie powierzchni nieskoszonych

5-10% powierzchni działki rolnej; dla działek rolnych do 1 ha dopuszczalne zrezygnowanie z pozostawiania powierzchni nieskoszonej. W przypadku ostoi dubelta w odniesieniu do siedlisk o podłożu torfowym dopuszcza się pozostawianie 50% działki rolnej nieskoszonej lub koszenie całej powierzchni działki rolnej co 2 lata.

Użytkowanie kośno-pastwiskowe - termin wypasu, obsada i obciążenie:

po pokosie nie później niż 31 października przy obsadzie od 0,5 do 2 DJP/ha lub od 0,2 do 1 DJP/ha w przypadku siedlisk o podłożu torfowym i obciążeniu do 10 DJP/ha

Wymogi przy użytkowaniu pastwiskowym:

Wypas - termin: wypas w terminie 30 maja - 30 listopada

Wypas - obsada/obciążenie: w okresie do 20 lipca przy obsadzie od 0,2 do 1 DJP/ha i obciążeniu do 10 DJP/ha, a po 20 lipca przy obsadzie do 2 DJP/ha i obciążeniu do 10 DJP/ha

Możliwość wypasu całorocznego koników polskich i koni huculskich

Dopuszczalne dla kulika wielkiego; w okresie od 10 kwietnia do 20 lipca wypas przy obsadzie zwierząt od 0,2 do 1 DJP/ha i obciążeniu do 10 DJP/ha, po dniu 20 lipca wypas przy obsadzie zwierząt do 2 DJP/ha i obciążeniu do 10 DJP/ha

Wykaszanie niedojadów – termin: wykoszenie niedojadów nie rzadziej niż raz na dwa lata od 1 sierpnia do 15 listopada

Wymogi specyficzne dla wariantu:

• zakaz wałowania, włókowania i stosowania gnojowicy w terminie od 1 marca do 1 sierpnia;
• dopuszczalne jest nawożenie azotem do 60 kg N/rok (przy użytkowaniu kośnym);
• dopuszczalne jest wapnowanie;
• zakaz stosowania innych zabiegów agrotechnicznych i pielęgnacyjnych w terminie od 1 kwietnia do terminu pierwszego pokosu lub do 10 lipca w przypadku użytkowania pastwiskowego.

W pierwszym roku realizacji zobowiązania, w sytuacji odtwarzania zdegradowanych siedlisk dopuszcza się:

• przy użytkowaniu kośnym i kośno-pastwiskowym - wykonanie 3 pokosów w roku w okresie od 15 czerwca do 30 listopada
• brak obowiązku pozostawienia nieskoszonej powierzchni działki rolnej;
• przy użytkowaniu pastwiskowym -zwiększenie obsady zwierząt do 3 DJP/ha i obciążeniu do 10 DJP/ha;

Wariant: Ochrona siedlisk lęgowych derkacza

Rodzaj użytkowania: kośne i kośno-pastwiskowe

Koszenie częstotliwość: jeden pokos w roku

Koszenie-termin: 1 sierpnia - 31 października

Pozostawienie powierzchni nieskoszonych

5-10% powierzchni działki rolnej; dla działek rolnych do 1 ha dopuszczalne zrezygnowanie z pozostawiania powierzchni nieskoszonej

Wymogi przy użytkowaniu kośnym i kośno-pastwiskowym:

wypas po pokosie nie później niż do 31 października, przy obsadzie do 1 DJP/ha, i obciążeniu do 10 DJP/ha.

Wymogi specyficzne dla wariantu:

• zakaz wałowania, włókowania i stosowania gnojowicy w terminie od 1 marca do 1września;
• dopuszcza się nawożenie azotem (do 60 kg N/ha/rok) w przypadku użytkowania kośnego;
• dopuszcza się wapnowanie;
• zakaz stosowania innych zabiegów agrotechnicznych i pielęgnacyjnych w terminie od 1 kwietnia do terminu pierwszego pokosu;
• w pierwszym roku realizacji zobowiązania, w sytuacji odtwarzania zdegradowanych siedlisk dopuszcza się:
• wykonanie 2 pokosów w roku w okresie od 1 sierpnia do 31 października
• brak obowiązku pozostawienia nieskoszonej powierzchni działki rolnej;