Srokosz Lanius excubitor
Wygląd
Czarno-szaro-biały ptak z długim ogonem i mocnym, krótkim dziobem. Na głowie widoczna jest czarna maska (czarny pas) biegnąca od nasady dzioba daleko za oko. W locie na czarnych skrzydłach widoczne są białe pręgi (lusterka).
Siedlisko
• krajobraz rolniczy z kępami kolczastych krzewów i drzewami (topolami, wierzbami, starymi gruszami na miedzach);
• zdziczałe sady ze starymi drzewami owocowymi;
• obrzeża lasów;
• zadrzewienia iglaste w otoczeniu pól i łąk.
Gniazdo
Umiejscowione na krzewie lub drzewie na wysokości 3-10 metrów. Jest budowane przez samicę często przez wiele lat na tym samym drzewie.
Gniazdo to solidna konstrukcja z mchu i źdźbeł. Zewnętrzna warstwa zbudowana jest z gałązek, wewnętrzna wyłożona korzonkami i liśćmi. Do budowy gniazda srokosze wykorzystują często plastikowe sznurki, co jest u tego gatunku charakterystyczne.
Duże owady (głównie szarańczaki, chrząszcze) – zwłaszcza latem. Poza tym gryzonie, małe ptaki (do wielkości kosa) oraz gady (głównie jaszczurki). Srokosze często przechowują swoje ofiary nadziewając je na ciernie krzewów lub kolce drutów kolczastych.
Sposób polowania
Często wypatruje ofiar siedząc na drutach linii energetycznej, czubku drzewa lub krzewu albo słupku ogrodzeniowym. Poluje także zawisając w powietrzu (podobnie jak pustułka).
Zagrożenia
• wycinanie śródpolnych drzew oraz krzewów;
• upraszczanie krajobrazu rolniczego (komasacje gruntów);
• stosowanie środków ochrony roślin;
• uproduktywnienie ugorów i nieużytków.
Status gatunku
Bardzo nieliczny ptak lęgowy, na wschodzie i południu kraju liczniejszy. Nierównomiernie rozmieszczony. Regularnie zimuje w całym kraju.